بره موم در اروپای شرقی

زنبورداری همیشه در کشورهای اروپای شرقی یک فعالیت مهم کشاورزی بوده است و بره موم به عنوان محصول جنبی با ارزش زنبور عسل مطرح می‌باشد.

در اروپای شرقی به طور همگانی  و کشور روسیه به طور خاص به استفاده از بره موم و دیگر داروهای طبیعی مدت‌ها پس از این که این داروها در غرب کنار گذاشته شد، پرداختند.
زنبورهای وحشی قفقازی برای نجات یافتن از زمستان‌های سخت قاره‌ای، مقادیر زیادی بره موم تولید می‌کنند. برای نسل‌های متمادی، مردم محلی، از بره موم برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها از جمله: سرفه، سرما خوردگی، دردهای قفسه‌ی صدری، سوختگی‌ها، زخم‌ها و مشکلات دندان استفاده کرده‌اند.
یکی از موارد خارق العاده استفاده از بره موم که زبان به زبان نقل قول شده، در جنگ بوئر در آفریقای جنوبی رخ داده است. در این جنگ از بره موم به مقدار زیاد برای درمان زخم‌ها استفاده می‌شد.

پروپولیس وانوژن

بره موم را با وازلین مخلوط می‌کردند و مخلوطی که پروپولیس وانوژن نام داشت را در بسیاری موارد پس از جراحی و به خصوص بعد از بریدن اعضاء استفاده می‌کردند. ولی روس‌ها از چیزی بسیار مشابه این ترکیب مدت‌ها قبل در زمان حمله‌ی مرگبار ناپلئون به کشورشان، استفاده می‌کردند.
در سپاه ناپلئون، درمان سنتی بریدن عضو این بود که انتهای عضو قطع شده را با قیر می‌پوشاندند. ولی در سپاه روسیه، دکترها از ته مانده‌های موجود در بشکه‌های عسل استفاده‌ می‌کردند و انتهای اندام بریده شده را با آن می پوشاندند. ته مانده‌های موجود در بشکه‌ها، حاوی مقدار زیادی بره موم بود که به التیام سریع و کامل زخم کمک می‌کرد.

با پیشرفت  علم پزشکی مدرن در آغاز قرن نوزدهم، روسیه و کشورهای اروپای شرقی با رویکرد علمی و نگاهی مجدد به درمان‌های سنتی به سمت آن‌ها سوق پیدا کردند.
وقتی می‌خواهیم نگاهی جزئی به دانش استفاده از بره موم در چهل سال گذشته داشته باشیم باید به کارهای انجام شده توسط کشورهای روسیه، لهستان، چک، اسلواکی، بلغارستان و یوگسلاوی توجه کنیم.
برای مثال در طول جنگ جهانی دوم، دکترهای روسی از پماد بره موم در درمان زخم‌ها در کلنیک شهر اسوردلوسک با موفقیت استفاده می‌کردند. در سال ۱۹۴۷ موسسه‌ی دامپزشکی کازان در کرانه‌ی رشته کوه اورال وظیفه‌ی انجام یکی از اولین مطالعات علمی در مورد خصوصیات ضد میکروبی بره موم را به عهده گرفت. این بررسی به قدری موفقیت آمیز بود که بره موم را پنی سیلین روسی نامیدند. از قضای روزگار، درست زمانی که غرب در حال انجام مطالعات در مورد بره موم بود موسسات تحقیقاتی روسیه پس از سقوط کمونیسم در حال از بین رفتن بودند.

در یوگسلاوی، میجتا وزناک، نخست وزیر سابق یوگسلاوی، بالاخره سیاست را کنار گذاشت تا به دنبال علاقه‌ی خود یعنی دنبال پژوهش و کار در مورد زنبور عسل و بره موم برود. او در کتاب خود با عنوان معجزه‌ی بره موم آزمایش‌های یک نقاش کلیسا در قرن نوزدهم به نام رادوسیفرت را دوباره بررسی کرد. سیفرت پس از دریافت دو کندو به عنوان دستمزد انجام کار، نگهداری از زنبورها را آغاز کرد، مدتی بود که او مشکل پا پیدا کرده، پوست روی پای او بنفش و سپس سیاه رنگ شده بود. او حس پای خود را از دست داده و زخمی روی آن سرباز کرد که بهبود نمی‌یافت. هر هفته نزد دکتر می‌رفت و دکتر پمادهای مختلفی به او می‌داد ولی مشکل همچنان وخیم‌تر می‌شد. در آخر دکتر گفت که پای او باید بریده شود. رادو به پیشنهاد دکتر عمل نکرد و به جای آن به منزل رفت، پای خود را با عسل و بره موم پوشاند و تمام پا را پانسمان کرد.
او پس از چند روز پانسمان را باز کرد، زخم خوب شده بود، پا دیگر درد نمی‌کرد و می‌توانست روی پای خود بایستد. او پس از استفاده‌ی مجدد از بره موم برای کمک به سوختگی همسرش، تصمیم گرفت که در آن زمان با دکتر در مورد این داروی جدید و اعجاب انگیز صحبت کند ولی دکتر با وجود این که پای بهبود یافته‌ی وی را دیده بود تحت تأثیر قرار نگرفت و از استفاده بره موم برای بیماران خود، امتناع ورزید. به هر حال پس از مدتی دختر یکی از دوستان دکتر از عفونت مزمن لوزه رنج می‌برد. عفونت به قدری بود که دمای بدن دختر به ۳۹ درجه‌ی سانتیگراد رسید و لوزه‌های او چرکی شدند. دکتر تصمیم گرفت از بره مومی که در یک شکردان برای او آورده بودند استفاده کند. در مدت چند ساعت، دمای بدن دختر پایین آمد و التهاب برطرف شد و هیچگاه بازنگشت.
در سال ۱۹۶۲ دوست واسناک در حال مرگ ناشی از سرطان بود. دکتر برای او مصرف ۱۰ تا ۱۵ قطره مایع بره موم در داخل آب، سه وعده در روز پیش از غذا را تجویز کرد. پس از ۶ هفته او شروع به خوردن غذا و افزایش وزن کرد و انرژی قبل را بازیافت.
واسناک می‌گوید: بره موم سابقه‌ای ندارد چون ما تازه با آن آشنا شده‌ایم و از عوارض جانبی آن آگاه شده‌ایم. بره موم از طریق تحریک سیستم ایمنی فرد، مقاومت طبیعی بدن نسبت به عفونت و بیماری را افزایش می‌دهد. علاوه بر آن بره موم، تأمین کننده‌ی مقداری اضافی ویتامین و تمام مواد معدنی ضروری شامل آهن، کلسیم، آلومینیوم، منگنز و سیلیکون می‌باشد.